विचार
-
नेवारी परम्परामा बेल विवाहको अर्थ र महत्व
नेपालको राजधानी काठमाडौंलगायत मुलुकका विभिन्न ठाउँमा छरिएर रहेका नेवार समुदायले संस्कृति, सम्पदा र संस्कार जोगाउने अभियानलाई निरन्तरता दिएका छन् । वर्षै भरी मनाइने ३२ भन्दा बढी चाडपर्व तथा अरु विभिन्न संस्कारहरु यिनैका उदाहरण हुन् । -
ओबामाको कार्यकारी आदेश र सर्बोच्च अदालतको निर्णय
अमेरिकी समाज अनि राजनीतिलाई नजिकबाट देखेको अनि भोगेको हैसियतमा मैले बारम्बार लेख्ने गरेको छुः अमेरिकामा परिवर्तन असम्भव नै चाही छैन तर नितान्त कठिन छ । संयुक्त राज्य अमेरिकालाई बैचारिकरुपले आंकलन अथवा मापन गर्ने हो भने
-
सिसिफसजस्तो नहोस् जनजाति आन्दोलन
नेपाल त्यस्तो देश हो, जहाँ एउटै देशभित्र पनि एक थरी समुदाय संविधानबाटै सुपरिभाषित भएको छ, अरु सबै थरीचाहिँ संविधानको परिधिभन्दा बाहिर अपरिभाषित समुदायमा पारिएका छन् । ती अपरिभाषित समुदायमा कोही कानुनबाट त कोही ऐन र नियमबाट -
सेक्रीफाईस नेभर डाईस
सहीद रत्नकुमार वान्तवा, बमप्रसाद वान्तावा र नीमा शेर्पाको जीवनमा आधारित डकुमेन्ट्री ‘सक्रिफाइस नेभर डाइज’ सान फ्रान्सिस्को ग्लोबल फिल्म फेस्टिबल २०१५’ मा प्रदर्शन हुने भएको खबर पाएपछि निक्कै ठूलो लडाई जितेको अनुभूति भएको थियो । प्रर्दशनी भयो केही नेपालीहरुले हेरे राम्रो प्रतिक्रिया दिए । -
सम्बन्ध विच्छेद
जब म त्यस रात घर पुगेँ, मेरी श्रीमती खान पस्किन तरखर गर्दै थिइन् । तिनको हात समात्दै मैले भने ‘के म तिमीसित एउटा कुरा गर्नु छु ?’ तिनी बसिन् र चुपचाप खान थालिन् । मैले तिनको आँखामा उदासीपन महसुस गरेँ । अचानक मेरो वाक्य बन्द भयो । तर, जे कुरा मैले धेरै दिनदेखि... -
मन लागेन हिलारीसँग फोटो सेसन गर्न
मान्छे हुनुको अर्थ र परिभाषामा हरेक मान्छेको आआफ्नै बानी, व्यहोरा अनि शैली हुन्छ त्यहि नै उसको अनि उ हुनुको परिचय हो । म मानिससँग सम्बन्ध स्थापित गर्ने अनि निरन्तरता दिने प्रसंगमा अलि पृथक अनि केहि हदसम्म अप्ठेरो पनि छु । मलाई बलेको आगो ताप्ने रुची पटक्कै छैन बरु थोरै राप आउने नै सहि म आफ्नै औकात, ल्याकत अनि बुतामा आगो बालेर ताप्छु । राम्रै चिनजान अनि सम्बन्ध भएकाहरु पनि राजदुत, मन्त्री, प्रधानमन्त्री अथवा राष्ट्रपति जस्ता उपल्ला ठाउँमा पुगेपछि उनीहरुलाई म पहिले चिन्ने गरेको भन्दा कम चिन्छु अथवा चिन्दिन । -
संविधान निर्माताज्यू, ‘यो संविधान बचाउने कि नबचाउने ?’
मधेसका गाउँ–सहरमा व्यापक प्रदर्शन र सीमा–नाका बन्दपछि मधेसी जनताको संघर्ष राजधानी र पहाडी सहरतिर उकालो लागेको छ । सिंहदरबार र बालुवाटारजस्ता सत्ता–केन्द्रको घेराउसँगै अहिले संघीय गठबन्धनको अगुवाइमा महिनादिन लामो रिले अनसन जारी छ । त्यही आन्दोलनप्रति ऐक्यबद्धता जनाउन खुलामञ्च पुगेका थिए पूर्वसभामुख दमननाथ ढुंगाना । उनले नयाँ संविधानलाई विश्वकै उत्कृष्ट पगरी गुँथाउनेहरूलाई हाँक दिए, ‘यो संविधान बचाउने कि नबचाउने ? फेरि पनि हामी यो संविधान छाडेर अर्को संविधानमा जानुपर्ने हो कि ? -
राष्ट्रियता,राष्ट्रवादको मुद्दा र मधेसी जनजातिको आन्दोलन
विगत लामो समयदेखि मधेशी र आदिवासी जनजातिले जारी राखेको आन्दोलनको मुख्य मुद्दा राष्ट्रियता र राष्ट्रवाद हो । मधेशी र जनजातिले विभिन्न लिखितम् मागहरु सरकार समक्ष प्रस्तुत गरेपछि यसको चुरो कुरो राष्ट्रियता र राष्ट्रवाद नै हो । विगत लामो समयदेखि नेपालको राजनीतिमा दुई प्रभावशाली विचारका अवधारणाहरु स्थापित भएका छन – राष्ट्रवाद र मधेशवाद । यी दुबै मान्यताहरु स्वभावैले र जन्मजात नै एक अर्काको विरुद्धमा रहेका छन र विगतको केहि समयदेखि नेपालको राजनीतिमा -
धोती र टोपीबीच अभूतपूर्व एकताको सन्देश
मधेशी मोर्चाको पहिलो चरणको राजमार्ग र नाका केन्द्रित आन्दोलनको विश्राम पछि मधेशी मोर्चासहित आदिवासी जनजाति समुदायलगायतका २९ दलीय सहभागिता रहेको संघीय गठबन्धनले जेठ २ गतेदेखि शुरु गरेको सिंहदरबार र बालुवाटार घेराउ विरोध कार्यक्रमले देशमा एउटा अभुतपूर्व एकताको सन्देश दिन सफल भएको छ । शासकले मधेशी र आदिवासी जनजातिबीच दूरी बढाएर लामो समयदेखि खेल्न सफल भए पनि पच्छिलो समय यो देशको ७० प्रतिशतभन्दा बढी जनसंख्या
-
हाम्रो साहित्य र युवा दायित्व
अहिले नेपाली युवाहरु पश्चिमी संस्कारमा वायुपङ्खी घोडाको रफ्तारमा दौडिरहेको बेलामा नेपाली साहित्यले भने गतिहीन पाइला सार्दै छ । अहिले नेपाली स्कूल र कलेजमा नेपाली साहित्य र लेखनलाई छायामा पारी पश्चिमी साहित्यहरुको पढाइ गरिन्छ त्यसले नेपाली साहित्यको विकासलाई धेरै पछिसम्म पछाडि धकेल्छ । पश्चिमी साहित्यको पढाइ हुनु राम्रै हो तर नेपाली साहित्यलाई लत्याउनु भने नराम्रो हो । हाम्रा नवजवानहरुलाई हाम्रो लेखन बिधाका पात्रहरु कति छन