विचार

   –शसाङ लामा

जब म त्यस रात घर पुगेँ, मेरी श्रीमती खान पस्किन तरखर गर्दै थिइन् । तिनको हात समात्दै मैले भने ‘के म तिमीसित एउटा कुरा गर्नु छु ?’  तिनी बसिन् र चुपचाप खान थालिन् । मैले तिनको आँखामा उदासीपन महसुस गरेँ । अचानक मेरो वाक्य बन्द भयो । तर, जे कुरा मैले धेरै दिनदेखि सोचिरहेको थिएँ, त्यो भन्न जरुरी थियो, म तिनीसँग सम्बन्ध बिच्छेद गर्न खोज्दै थिएँ । मैले आफ्नो कुरा संयमका साथ  राखेँ र मेरो कुराबाट तिनी अलि कति पनि विचलित भइनन् बरु नम्र भएर सोधी : किन ? मैले तिनको प्रश्नलाई टार्न खोजेँ । तिनी रिसाइन्  र चपस्टिकले मलाई हान्दै ‘नामर्द’ भन्दै चिच्याइन् । त्यस रात हामी दुवैबीच कुराकानी भएन, तिनी रुइरहेकी थिइन् । हाम्रो बैबाहिक सम्बन्धमा के त्यस्तो खोट देखा प¥यो भन्ने कुरा तिनले जान्न चाहनु स्वभाविकै कुरो हो । तर मसँग तिनलाई दिने त्यस्तो सन्तोषजनक जवाफ थिएन । ‘जेन’ भन्ने महिलाले मेरो हृदय जितिसकेको थियो र मैले मेरो श्रीमतीलाई माया गर्न छोडिसकेको थिएँ । तिनीप्रति दया जागेर आयो ।

भारी मन अनि अपराध बोधका साथ मैले एउटा सम्बन्ध बिच्छेदको सम्झौता पत्र तयार पारेँ, जसानुसार हाम्रो घर, गाडी र मेरो कम्पनीको ३०५ शेयरमा तिनलाई हकदार बनाएँ । तिनले त्यो सम्झौता पत्रमा एक नजर दिइन् र च्यातच्युत पारिन् । १०÷१० वर्षसम्म एउटै छानामुनी बसेकी ती महिला अब अजनवी भैसकेको थियो । यस घरमा आएर तिनको आफ्नो समय, सीप, शक्ति र यौवन बित्थामा खेर गएकोमा म अत्यन्तै दुखित थिएँ । तर मैले जे निर्णय गरेँ, त्यसबाट पनि म बिमुख हुन चहिरहेको थिइन, कारण म जेनलाई असाध्यै माया गर्थें । अन्ततः मैले अपेक्षा गरे अनुरुप तिनी डाँको छोडेर रुन थालिन् । साँच्चै भन्नु हो भने तिनको रुवाइले मलाई केही सान्त्वना दिलायो । अनि धरै दिनदेखि मनमा सँगालिराखेको सम्बन्ध बिच्छेद गर्ने बिचार अहिले आएर ठोस् र स्पष्ट भएजस्तो लाग्यो ।

अर्को दिन जब म राति अबेर घर पुगेँ, तिनी टेबलमाथि केही लेखिरहेकी थिइन । मैले बेलुकीको खाना खाएको थिइन, तर त्यसदिन जेनसँग गजब रमाइलो दिन बिताएकोले गर्दा म थकित थिएँ र सिधैं ओछ्यानमा गएर पल्टेँ । जब म बिउँझे, तिनी अझै लेख्दै थिइन । मैले वास्ता गरिन र अर्कोतर्फ फर्केर फेरि सुतेँ । भोलिपल्ट तिनले सम्बन्ध बिच्छेदका सर्तहरु मेरो सामु तेस्र्याइन् । सम्बन्ध बिच्छेद गर्नुअघि १ महिनाको अग्रिम सूचना दिनुपर्ने बाहेक तिनले मबाट कुनै हकदावी गरिन । त्यो एक महिनाभित्र हामी दुवैले सकेसम्म सँधैको जस्तो पारिवारिक माहौल कायम गराउनु पर्ने तिनको अनुरोध थियो, कारण १ महिनापछि हाम्रो छोराको जाँच थियो र हाम्रो तनावपूर्ण सम्बन्धले उसलाई नराम्रो असर नपरोस भन्ने तिनको चाहना थियो । योबाहेक तिनको एउटा अनौठो सर्त थियो : हाम्रो बिहे भएको बेला जसरी मैले तिनलाई बोकेर सुहागरात मनाउने कोठामा लगेको थिएँ, त्यो संस्मरण गर्न भनिएको थियो । अनि त्यो एक महिनाभरी बिहेताका झैँ तिनलाई शयन कक्षबाट घरको बाहिरी ढोकासम्म बोकेर लानुपर्ने तिनको अनुरोध थियो । कतै पगली त भइनन् ?  एकछिन त म अकमक परेँ । हाम्रा अन्तिम दिनहरु राम्ररी बितोस् भन्नाका खातिर मैले तिनको अनौठो प्रस्ताव स्वीकार गरेँ । मैले जेनलाई मेरी श्रीमतीको सर्तहरुबारे बताउँदा तिनी जोडले हाँसेर तिरस्कार गर्दै भनेकी थिइनः ‘जस्तोसुकै चलाखी अपनाए पनि त्यसले सम्बन्ध बिच्छेद नगरी सुखै पाउँदिन ।’

हाम्रो सम्बन्ध बिच्छेदको कुरो भएदेखि श्रीमती र मबीच शारिरीक सम्बन्ध भएको थिएन । उनको अनुरोध बमोजिम पहिलो दिन जब मैले तिनलाई बोकेँ, हामी दुवैलाई कस्तो कस्तो अप्ठ्यारो महसुस भएको थियो । ड्याडीले मम्मीलाई बोक्नुभयो भनेर छोरो हाम्रो पछाडि ताली पिट्दै थियो । छोराले त्यसोभन्दा मैले नजानिन्दो पीडा महसुस गरेँ । श्रीमतीलाई बोकेर शयन कक्षदेखि बैठक कोठा हुँदै मुलढोकासम्म करीब १० मिटर म हिँडे हुँला । मैले तिनलाई बोकिरहेको बेलामा तिनले आँखा बन्द गरेर मधुर स्वरमा भनिन्  ‘हाम्रो सम्बन्ध बिच्छेदबारे छोरालाई नभन है ।’ मैले दुखी भएर स्वीकृति सूचक टाउको हल्लाएँ । तिनी काममा जान बस बिसौनितिर लागिन भने, म एक्लै गाडी हाँकेर अफिस गएँ । दोस्रो दिनको बोकाइमा हामी दुवैले केही सजिलो अनुभव गर्यौँ, तिनले टाउको मेरो छातीमाथि राखिन, तिनको ब्लाउजबाट मिठो अत्तरको सुगन्ध आइरहेको थियो । तिनको मुहारलाई राम्ररी नियालेर हेरेँ, तिनी अब पहिले जस्तो जवान थिइनन्, निधार र आँखाका छेउछाउ हल्का चाउरीहरु देखेँ, केश पनि कहिँ कहिँँ फुलेको थियो । वैवाहिक जीवनले नै तिनलाई यस्तो तुल्याएको थियो । म आँफैले पो तिनलाई वास्ता नगरेको निकै भएछ ।

चौथो दिन जब मैले तिनलाई बोकेँ, एक किसिमको आत्मियता मैले महसुस गरेँ । यिनी तिनै महिला थिइन्, जसले बिगत १० वर्षदेखि मलाई साथ दिँदै आएकी थिइन् । पाँचौ र छैठौँ दिन पनि त्यो आत्मियता झन् झन् प्रगाढ हुँदै गएको मैले पाएँ । जति जति समय बित्दै गयो, तिनलाई बोक्न झन् झन् सजिलो हुँदै गयो । शायद प्रत्येक दिनको बोकाइले म बलियो पो हुँदै गएँ की ! एक बिहान तिनी लुगा छान्दै थिइन, चार पाँच चोटी लुगा फेरिसकेपछि लामो सुस्केरा हालेर भनिन् मेरा सबै लुगाहरु खुकुलो भैसके, कुनैपनि जीउमा मिल्दैन । मैले ध्यान दिएर तिनलाई हेरेँ, कस्ती दुब्ली भईछे, त्यसैले पो होला मलाई बोक्न सजिलो भएको ! आफ्नो मनभित्र अथाह् पीडा, ब्यथालाई लुकाएर तिनी बाँचेकी रहिछिन भन्ने कुराले मलाई अत्यधिक पीडाबोध भयो । एकाएक अर्धचेतनमा मैले तिनको शिर छोएँ । त्यति नै बेला छोरो करायो ‘मम्मीलाइ बोकेर बाहिर लाने बेला भएन र ?’  उसको बाबुले आमालाई बोक्ने काम दिनचर्या जस्तो ठानिसकेको थियो मेरो छोरोले । मेरी श्रीमतीले छोरोलाई नजिक आउन साउती गरिन् र बेस्कन अंगालो हालिन् । आफ्नो अडानमा बिचलन नआओस भन्ना खातिर मैले टाउको अन्तै मोडेँ । शयन कक्ष, बैठक कोठा, हलहुँदैै म श्रीमतीलाई बोकेर पाइला चाल्दै थिएँ, तिनको हातहरु मेरो घाँटीमा आरामसँग बेरिएका थिए, हाम्रो विवाह अवसरमा झैं मैले तिनको शरीरलाई बेस्मारी च्यापेको थिएँ ।

तिनको हलुँगो वजन देखेर म चिन्तित थिएँ । अन्तिम दिन जब मैले तिनलाई बोकेँ, किन किन मैले पाइला चाल्न सकिरहेको थिइन । छोरो स्कूल गैसकेको थियो । मैले तिनलाई बेस्मारी च्यापेर भनेँ– ‘हामी दुईबीचको आत्मीय सम्बन्धमा कमी भएको त मलाई हेक्कै भएन ।’ म काममा हिँडे, अफिस पुगेपछि गाडीमा चाबी नै नलगाई सरासर उक्लेँ । केही बेरको ढिलाइले मेरो मन परिवर्तन होला भन्ने मलाई डर थियो । माथिल्लो  तल्लामा उक्लेपछि जेनले ढोका खोली दिइन् आफू सम्बन्ध बिच्छेद नगर्ने निर्णयमा पुगेको कुरा जेनलाई बताएँ । जेनले छक्क परेर मतिर हेरिन र मेरो निधार छामिन । ‘तिमीलाई जरो आएको छ ?’ तिनले सोधिन् । निधारबाट तिनको हात हटाउँदै मैले फेरि दोहो¥याएँ– ‘म सम्बन्ध बिच्छेद नगर्ने भएँ, हाम्रो वैवाहिक जीवन यसरी रसहीन हुनाको कारण हामीले एकार्कालाई माया नगरेर भएको होइन रहेछ, जिन्दगीका झिना मसिना कुराहरुलाई महत्वहीन ठानेकाले नै यस्तो भएको रहेछ ।’ बिहेको अवसरमा मेरी श्रीमतीलाई मैले बोकेर घरभित्र भित्र्याए झंै जिन्दगीको अन्तिम क्षणसम्म पनि त्यही भावना राख्नु पर्ने रहेछ भनेर म अहिले महसुस गर्दैछु । ‘जेन जुरुक्क उठिन्, बेस्कन मेरो गाला चडकाएर ढोका ड्याम्म थुनेर डाँको छोडेर रुन थालिन् । म गाडी चढेर घरतर्फ लागेँ । बाटोमा फूल पसलमा रोकिएर एउटा फुलको गुच्छा किन्न लाग्दा फूल पसल्नीले सोधी – ‘कार्डमा के लेखिदिउँ ?’ कार्ड तिनको हातबाट लिएर मैले मुस्काएर लेखेँ – ‘जीवनको अन्तिम घडीसम्म प्रत्येक बिहान म तिमीलाई बोक्नेछु !’

हातमा फूल, मुहारमा मुस्कान लिएर हतार हतार त्यस साँझ म घर पुगेँ । दगुर्दै भ¥याङ् उक्लेँ । यसरी हतारिएको त मेरी श्रीमतीलाई मृतावस्थामा फेला पार्नु पो रहेछ । म जेनको प्रेममा यसरी डुबुल्किएको थिएँ कि मेरी श्रीमती महिनौँदेखि क्यान्सरको बिरामी भएको कुरो समेत मैले थाहा पाउन सकेको रहेनछु । आफ्नो मृत्यु चाँडै नै हुँदैछ भन्ने कुरा तिनलाई थाहा रहेछ । हाम्रो सम्बन्ध बिच्छेद भैगएको भए त्यसको नकारात्मक असर छोरामा नपरोस् र छोराको नजरमा म दोषी नदेखियोस भनेर मलाई बचाउन तिनले त्यसो गरेकी रहेछिन् । फलस्वरुप छोराको नजरमा म मायालु लोग्ने हुन पुगेँ । जीवनका झिना मसिना कुराहरु नै वैवाहिक सम्बन्धलाई टिकाउने खम्बाहरु हुन, न की भब्य महल, गाडी, जग्गा जमीन र पैसा यी चिजहरुले त केही टेवा दिने मात्र हो, मुख्य कडी यी होइनन् ! तसर्थ आफ्नो ब्यस्त दिनचर्याबाट केही समय निकालेर आफ्नो जीवनसाथीसँग आत्मीयता गाँसौ र जीन्दगीका झिना मसिना ठानिएका कुराहरुलाई अँगालेर त हेरौँ ! यिनै महत्वहीन ठानिएका कुराहरुले नै वैवाहिक जीवन भत्किनबाट जोगाउँछ्र सफलताको कारक तत्वहरुलाई पहिचान गर्न नसक्दा नै मानिसहरुले असफलता व्यहोर्छ ।

घर सुन्दर छ भने न समाज पनि सुन्दर बन्छ भन्ने कुरालाई हृदयंगमन  गरी यो कथा पाठकहरु समक्ष प्रस्तुत गरेको छु । यो मेरो मौलिक लेख होइन, एउटा अज्ञात लेखकले समाजलाई माया गरी लेखेको कथा हो, फिक्सन पनि हुन सक्छ, सत्यकथामा आधारित पनि हुनसक्छ, जे भएपनि कथा मार्मिक छ, हामी बाँचेकै जिन्दगीको बर्णन छ । मौलिक लेख अंग्रेजीमा थियो र मैले नेपालीमा अनुवाद गरेको छु । कतिपय हरफहरुमा शब्दानुवाद् नगरी भावानुवाद् गरिएको छ । मेरो यो अनुवादले कुनै नेपालीको भत्किन लागेको घरलाइ टेको दिन समर्थ भयो भने मैले गरेको कार्य सार्थक भएछ भनेर ठान्नेछु्र पाठकहरुको प्रतिक्रियाको अपेक्षा राख्दै.....)

lama_sasang@yahoo.com