समाचार

'नागरिकतासम्बन्धी सवाल झन जति बुझ्यो झन त्यति जटिल'

काठमाडौं, १२ माघ । नेपाली नागरिक भएपछि उसले सहज रुपमा नागरिकता पाउनुपर्ने हो । संविधान, ऐन, नियममा यस सम्बन्धी स्पष्ट व्यवस्था भएपनि व्यवहारमा लागू भएको पाइँदैन । नागरिकता सम्बन्धी हुने विविध कार्यक्रममा यस्ता सवालहरु धेरै उठ्ने गरेका छन् । तर, नागरिकता नपाउनेहरुका समस्या सधैँ ज्यूँका त्यूँ । उनीहरुका आँखा अझै ओभानो हुन सकेको पाइँदैन । नागरिकता पाउनका लागि एकातर्फ उनीहरुको पहुँच पुगेको देखिँदैन भने अर्कोतर्फ कतिका त बाध्यता नै हुन्छन् । यी सवालहरु आजमात्र उठेका होइनन्, लामो समय भइसक्यो कहिले सम्बोधन हुन्छ अत्तोपत्तो छैन । तर, महिला अधिकार र नागरिकता बञ्चितहरुका लागि काम गर्ने दर्जनौं संघ सस्थाहरुको एउटै आवज हुन्छ–  ‘समाज पितृसतात्मक मानसिकताबाट कहिल्यै माथि उठ्ने ?’, संविधानले महिला पुरुषको अधिकार समान हुने भने पनि विभिन्न धारा उपधारलाई समातेर महिलाहरुलाई बञ्चित बनाउने गरेको गरेकै पाइन्छ ।’ 

शुक्रबार राजधानीमा ‘नागरिकताको अधिकारका लागि नागरिक समाजको सञ्जाल’ र ‘महिला कानून र विकास मञ्च’ले गरेको एक कार्यक्रमा पनि यस्तै सवाल–जवाफ उठाइए । वास्तवमा यी सवाल जवाफहरु CEDAW मा पठाउने रिपोर्टका लागि गरिएका गृहकार्य थिए । नेपालमा संविधान–२०७२ जारी भएपछि पहिलो पटक नागरिकता सम्बन्धी देखिएका यस्ता विभेदको विषयमा रिपोर्ट पठाउन लागिएको हो ।  
कार्यक्रममा महिला अधिकार र नागरिकता बञ्चितहरुका लागि काम गर्ने विभिन्न संघ–संस्थाका प्रतिनिधिहरुले आफूले भोगेको, समाजमा देखेका र नागरिकता पाउनबाट बञ्चित हुँदाका समस्याकाहरुका विषयमा छलफल गरे । उनीहरुले नेपाली नागरिक भएपछि कोही कसैले पनि नागरिकता पाउन बञ्चित नहुनुपर्ने र बाबुको नामबाट मात्र नभएर आमाको नामबाट पनि सहज रुपमा नागरिकता दिनुपर्ने तर्क गरे । छलफलका क्रममा महिला कानून र विकास मञ्चकी अध्यक्ष मीरा ढुंगाना, वकिल सिर्जना महर्जन लगायतले नागरिकताबञ्चितहरुका लागि लडेका मुद्दाहरु सुनाए । 

कार्यक्रममा उपस्थित दुई दर्जन बढी संघ संस्थाका प्रतिनिधिहरुले नागरिकता नपाउनेहरुका कथा–व्यथा बोले । बेचबिखनमा परेका तथा बैदेशिक रोजगारी गई गर्भाधान भएका (बच्चाको बाबु पत्ता नलागेका) महिलाहरुले नेपालमा आएर बच्चा जन्माएपछि उनीहरुले नागरिकता लिन नपाउँदाका पीडा पोखे । त्यस्तै, विभिन्न असहाय, अपांग तथा टुहुराहरुका कथाव्यथा पनि उस्तै सुनिए । बहुपति प्रथाबाट जन्मिएका बच्चाको बाबु को हुने ? भन्ने सवाल पनि मर्मस्पर्सी रहेको सुनियो । यी त प्रधिनिधि उदाहरण मात्रै हुन् । अझ दूर दराजको अवस्था झन विकराल छ । नागरिकतासम्बन्धी सवाल झन जति बुझ्यो झन उति कठोर भेटिएको उनीहरुले निष्कर्ष निकाले । त्यसैले अबको कानूनमा यी सबै समस्या समाधानका लागि सबैको एउटै निष्कर्ष हुनुपर्नेतर्फ सबैले धारणा राखे । यस्ता नागरिकहरुका लागि संविधानमा नै विशेष व्यवस्था उल्लेख गरिनुपर्नेतर्फसमेत सबै एकमत देखिएका थिए । 

 

उस्तै उस्तै खबरहरु

  • वासिंटन डिसीमा नेजाको अन्तरक्रिया, नेपाली दुतावासमा कर्मचारी अभाव भएको गुनासो

    वासिंटन डिसीमा नेजाको अन्तरक्रिया, नेपाली दुतावासमा कर्मचारी अभाव भएको गुनासो विश्व प्रेस स्वतन्त्रता दिवस मे ३ मा अमेरिकाको डीसी मट्रो क्षेत्रमा अवस्थित अमेरिकाका लागि नेपाली दूतावासको कार्यालयमा राजदूत प्रा. श्रीधर खत्रीसँग नेपाल अमेरिका पत्रकार संघ (नेजा) ले अन्तरक्रिया गरेको छ । सो अन्तरक्रियामा राजदूत प्रा‍. खत्रीले दूतावासले आफ्नो स्रोत र साधनले भ्याएसम्म सेवा प्रवाहमा विशेष ध्यान दिइरहेको बताउनुभयो ।

  • ग्रेटर न्यूयोर्क नेपाली चेम्बर अफ कमर्शको अध्यक्षमा प्रदीप श्रेष्ठ

    ग्रेटर न्यूयोर्क नेपाली चेम्बर अफ कमर्शको अध्यक्षमा प्रदीप श्रेष्ठ न्यूयोर्क । अमेरिकाको न्यूयोर्क आसपासमा व्यवसाय गरिरहेका नेपाली एवं नेपाली मूलका अमेरिकी व्यवसायीहरु संगठित भएका छन् । उनीहरुले ग्रेटर न्यूयोर्क नेपाली चेम्बर अफ कमर्श गठन गरेका हुन् । न्यूयोर्क, न्यूजर्सी र कनेक्टिकट राज्यमा व्यवसाय गर्ने नेपाली एवं नेपाली भाषी व्यवसायीहरु संलग्न रहेको यो संस्थामा ७४ वटा व्यवसायिक कम्पनी आवद्ध भएका छन् । एक वर्षसम्मको तयारीपछि गरिएको साधारणसभाले प्रदीप श्रेष्ठको अध्यक्षतामा सात सदस्यीय कार्यसमिति निर्वाचित गरेको छ ।

  • नेवाः गुठी न्यूयोर्कले मनायो विश्व नेवाः दिवस

    नेवाः गुठी न्यूयोर्कले मनायो विश्व नेवाः दिवस न्यूयोर्क । नेवाः गुठी न्यूयोर्कले सातौं विश्व नेवाः दिवस विशेष कार्यक्रम गरी मनाएको छ । गुठीका अध्यक्ष विजयमान सिं को अध्यक्षतामा भएको उक्त कार्यक्रममा विभिन्न संघसंस्थाका प्रतिनिधिहरुले शुभकामना मन्तव्य व्यक्त गरेका थिए । कार्यक्रममा नेपाली महावाणिज्य दुतावासकी उपवाणिज्य दुत संगिता न्यौपाने, न्यूयोर्कका लागि पर्यटन प्रबर्द्धक एवं पत्रकार गोकुल श्रेष्ठ, आदिवासी जनजाति महासंघ, अमेरिकाका अध्यक्ष तोरण गुरुंग, हिमालयन बुद्धिष्ट कम्युनिटीका अध्यक्ष हृदय तुलाधर, नेवाः गुठीका संस्थापक एवं सल्लाहकार विके नेवाः र गुठीका संस्थापक अध्यक्ष, सल्लाहकार एवं विश्व नेवाः अर्गनाईजेशनका सल्लाहकार आदित्य महर्जनले विश्व नेवाः दिवसको उपलक्षमा शुभकामना मन्तव्य व्यक्त गर्नु भएको थियो ।

  • ललितपुरका मयेर चिरिबाबुलाई न्यूयोर्कमा स्वागत

    ललितपुरका मयेर चिरिबाबुलाई न्यूयोर्कमा स्वागत न्यूयोर्क । अमेरिका भ्रमणमा रहनुभएका ललितपुर महानगरपालिकाका मेयर चिरिबाबु महर्जनलाई नेवाः गुठी न्यूयोर्कले स्वागत गरेको छ । न्यूयोर्कमा आयोजना गरिएको कार्यक्रममा गुठीले मेयर महर्जनलाई स्वागत तथा सम्मान गरेको हो ।

  • नेजाको साधारण सभा बोस्टनमा

    नेजाको साधारण सभा बोस्टनमा नेपाल अमेरिका पत्रकार संघ (नेजा) ले आफ्नो १७औं साधारण सभा म्यासाच्युसेट्स राज्यको बोस्टन सहरमा गर्ने भएको छ । टेक्सासको अस्टिनमा भएको नेजाको बैठकले आगामी मे २५ र २६ मा आफ्नो १७औं साधारण सभा गर्ने निर्णय गरेको जनाएको छ । साधारण सभाका लागि नेजाका क्षेत्रीय संयोजक (उत्तर–पूर्व) सुपेन्द्र बस्नेतलाई संयोजक चयन गरिएको महासचिव बाबुराम दाहालले जारी गरेको बक्तव्यमा उल्लेख छ ।

  • तेश्रो लगानी सम्मेलनका लागि अमेरिकी लागनीकर्तालाई महावाणिज्य दुतावासको आव्हान

    तेश्रो लगानी सम्मेलनका लागि अमेरिकी लागनीकर्तालाई महावाणिज्य दुतावासको आव्हान अमेरिकी व्यवसायी एवं लगानीकर्तालाई नेपालमा हुन लागेको तेश्रो लगानी सम्मेलनमा सहभागि हुन नेपाली महावाणिज्य दुतावास न्यूयोर्कले आव्हान गरेको छ । न्यूयोर्कस्थित महावाणिज्य दुतावासमा हिजो आयोजना गरिएको “नेपालमा व्यापार, पर्यटन र लगानीका अवसरहरू“ विषयक गोलमेच छलफलमा कार्यवहाक महावाणिज्य दुत विष्णु प्रसाद गौतमले यस्तो आग्रह गर्नु भएको हो ।